بیانیه نشست آمایش سرزمین در ایران، چالش ها و راهکارها - وبلاگ انجمن ما

به گزارش وبلاگ انجمن ما، خبرگزاری خبرنگاران- جلسه سخنرانی آمایش سرزمین در ایران، چالش ها و راه چاره ها در تاریخ به همت شاخه جنگل و محیط زیست گروه علوم کشاورزی فرهنگستان علوم، با شرکت استادان، پژوهشگران، اعضای فرهنگستان علوم و کارشناسان در تالار اجتماعات فرهنگستان علوم برگزار گردید.

به گزارش خبرگزاری وبلاگ انجمن ما، در این جلسه ابتدا آقای دکتر عباس شریفی تهرانی رئیس گروه علوم کشاورزی فرهنگستان، ضمن خیر مقدم به حاضرین، جلسه را افتتاح کردند و سپس آقای دکتر زبیری رئیس شاخه جنگل و محیط زیست و دبیر علمی همایش ضمن عرض تسلیت درگذشت شادروان دکتر محمدرضا مروی مهاجر عضو وابسته شاخه، به حاضران، به قسمتی از فعالیت های ارزشمند ایشان اشاره کردند. سپس به عنوان مقدمه، مطالبی را در موضوع جلسه ارائه دادند. بعد از آن سخنران اصلی این جلسه، خانم دکتر نغمه مبرقعی دینان همکار مدعو گروه علوم کشاورزی و دانشیار پژوهشکده علوم محیطی دانشگاه شهید بهشتی، سخنرانی خود را ایراد کردند. پس از انتها سخنرانی، سؤال ها و اظهارنظر های حاضران مطرح و موضوع های مختلف مورد بحث نهاده شد. بیانیه حاضر جمع بندی نظر های مطرح شده در سخنرانی و بحث های متعاقب آن می باشد.

آمایش سرزمین به مفهوم تنظیم رابطه میان انسان، سرزمین و فعالیت های انسان در سرزمین، در جهت بهبود شرایط مادی و معنوی اجتماع در طول زمان می باشد و برنامه ریزی آمایشی به دنبال بهره برداری خردمندانه از امکانات، منابع و استعداد های مناطق مختلف سرزمین است. به عبارت دیگر برنامه ریزی آمایشی در کوشش است تا توازن لازم میان تقاضای توسعه، ضرورت حفظ محیط زیست و اهداف مالی، اجتماعی را در ساختار فضایی ایجاد نماید.

کشور ایران از سال 1354 تجربه آمایش سرزمین را شروع کرده و در طول این سال ها چهار تجربه پرفراز و نشیب آمایشی را پشت سر گذاشته است که شوربختانه نبود توازن آشکار در سرزمین از یکسو و تصویب و اجرای طرح ها و پروژه های نامتناسب با ساختار طبیعی سرزمین، از احداث سد و انتقال نابجای آب گرفته تا توسعه صنایع آب بر در نواحی خشک را در بر می گیرد. از سوی دیگر، همگی این دشواری ها نشانگر تحقق نیافتن اهداف آمایش سرزمین در کشور است.

صاحب نظران مهمترین دلایل این ناکامی در دستیابی اهداف آمایشی را در آسیب پذیری بالای کشور از تاثیرات فرا ملی و منطقه ای، نبود قوانین الزام آور برای آمایش سرزمین، نبود نظام یکپارچه برنامه ریزی در کشور، نبود همخوانی میان صندلی نهادی آمایش با اختیارات و مسئولیت ها، متاثر شدن از مدیریت های کوتاه مدت و تصمیمات مقطعی و ضعف در بهره مندی از مشارکت مردمی در فرایند آمایش می دانند. از سوی دیگر ضعف در ساز و کار پایش و نظارت بر برنامه های آمایشی و ضعف در وجود و امکان بهره مندی از اطلاعات به روز مکانی و همچنین پیشی دریافت طرح های موازی و جایگزین از برنامه های آمایشی، از دیگر عوامل این ناکامی است. البته ضروری است به همه موارد پیش گفته فشار های سیاسی جهت تصویب و اجرای پروژه های بدون توجیه فنی و مالی و آمایشی را نیز اضافه نمود.

بدین ترتیب بر لزوم دستیابی به موارد زیر به منظور ساماندهی فرایند آمایش سرزمین در کشور تاکید می گردد:

استقرار نظام یکپارچه برنامه ریزی و مدیریت سرزمین.

ایجاد یک نهاد ملی متولی آمایش سرزمین با حوزه اختیارات متناسب با مسئولیت ها.

تسریع در تهیه طرح ملی آمایش سرزمین به منظور معین تکلیف ماموریت هر استان.

پشتیبانی از ایجاد مراکز پژوهشی، هسته ها و قطب های پژوهشی در زمینه آمایش سرزمین با ماهیت میان رشته ای.

لزوم بازنگری در توضیح خدمات آمایش استانی.

طراحی نظام پایش آمایش کشور.

لزوم مطابقت کلیه فعالیت های تاثیرگذار بر ساختار فضایی کشور با مطالعات آمایش ملی.